Istniejąca od 18 lat przy banku Citi Handlowy Fundacja Kronenberga regularnie prowadzi badania nad finansowym aspektem życia Polaków, tworząc raport pod tytułem „Postawy Polaków wobec finansów”.
Raport za 2015 rok przynosi bardzo ciekawe wnioski. Przede wszystkim widać wyraźną poprawę w świadomości finansowej. Kiedy pięć lat temu ponad 33% Polaków przyznawało się do nieplanowania wydatków. Obecnie ten odsetek spadł o 13%, do poziomu 20% obywateli.
Wynika to przede wszystkim z rozrostu ogólnodostępnej wiedzy, tworzenia zarówno specjalistycznych treści przez zawodowców jak i stricte amatorskich artykułów pisanych przez blogerów finansowych, bowiem w edukacji publicznej niestety wciąż brak zajęć z podstaw ekonomii. Równie istotny jest wzrost liczby oszczędzających Polaków: o 18% w ciągu ostatnich 7 lat, zbliżając się do granicy prawie 60% obywateli posiadajacych odłożone środki pieniężne. Zmieniły się również cele oszczędzania: z krótkoterminowych oszczędności na przyjemności bieżące przeszliśmy na oszczędzanie długoterminowe, mające zabezpieczyć dalszą przyszłość naszej rodziny. Raport mówi tu o 10% wzroście tak oszczędzających w ciągu ostatnich dwóch lat. Z drugiej strony, aż 43% Polaków nie planuje swoich wydatków w dłuższym terminie niż miesiąc – co przekłada się na spore deficyty w budżetach domowych kiedy zbliża się czas odnowienia ubezpieczenia samochodu czy pokrycia kosztów zwiazanych z ogrzewaniem zimą – czy to zakup opału latem czy rozliczenie ogrzewania z sieci miejskiej na wiosnę.
Jednak największe braki edukacyjne widać w pomnażaniu swoich oszczędności. 17% Polaków trzyma swoje oszczędności na nieoprocentowanych kontach osobistych czyli tzw. ROR-ach. 12% przechowuje swoje oszczędności w gotówce, obwiniając banki za zbyt niskie oprocentowanie bezpiecznych metod inwestycyjno-oszczędnościowych. Zaledwie 9% obywateli inwestuje swoje oszczędności, głównie w lokatach terminowych i funduszach inwestycyjnych. Na szczęście doceniana coraz bardziej jest wiedza jako podstawa do decyzji finansowych. Siedem lat temu prawie połowa badanych określała intuicję jako bazowy czynnik decyzji finansowych. W raporcie za 2015 rok intuicją wspiera się jedynie 10% respondentów. Również coraz większa liczba ludzi zwraca się do profesjonalnych instytucji i osób celem uzyskania porad dotyczących finansów osobistych.
Całość jest natomiast zdominowana przez rosnącą liczbę ludzi wybierających bezgotówkowe środki płatnicze. Co prawda liczba 40% Polaków płacących kartą wypada blada przy 80% Szwedów (dane za 2014 roku) posługujących się elektronicznym pieniądzem w handlu detalicznym, jednak wynik nad Wisłą systematycznie pnie się w górę. Wynika to z połączenia trzech głównych czynników zewnętrznych jakimi jest możliwość bezgotówkowej płatności w coraz większej liczbie punktów, obniżenia stawek opłaty interchange oraz coraz częstszego stawianego przez banki wymogu określonego obrotu kartą płatniczą by uniknąć opłaty za konto osobiste. Do tego dochodzi jeszcze typowo ludzki czynnik jakim jest wygoda: nie trzeba pamiętać o wizycie w bankomacie ani się martwić, że przy kasie zabraknie kilku złotych.
Mimo pozytywnych zmian jakie opisuje raport Fundacji Kronenberga, wciąż pozostaje wiele elementów wymagających poprawy, zwłaszcza w zakresie edukacji finansowej Polaków.
